kaynak bazlı ekonomi ne demek?

Kaynak bazlı ekonomi, para, kredi, takas ya da benzeri hiçbir borç ve kölelik şeklini kullanmadan, insanların ihtiyaçları olan her şeye erişimini sağlamayı öngören ekonomik model. Endüstriyel tasarımcı, mucit, yazar ve aynı zamanda bir fütürist olan Jacque Fresco tarafından geliştirilmiştir.¹

İnsanlığın gelişimi için para yerine kaynakların kullanmasını hedefleyen bu modele göre, dünya üzerindeki yoksulluğun, kıtlığın, toplumdaki her türlü yozlaşmanın, suçun ve savaşların nedenini, günümüz dünyasının toplumun yararına olan teknolojik gelişmeleri bilinçli bir şekilde yavaşlatan kar bazlı ekonomik sistemdir. Topraklar, fabrikalar ve diğer kaynaklar var olduğu sürece, üretmek istenilen her şey üretilebilir ve maddi ihtiyaçlar karşılanabilir. İnsanlığın esas ihtiyacı olan para değil, hayatın ihtiyaçlarına ulaşabilmektir.

Kaynak bazlı bir ekonomide tüm kaynakların, doğrudan doğruya nüfusun hayatını daha iyi bir hale getirmek amacıyla kullanılması hedeflenir. Paradan ziyade kaynaklara bağlı olan bir ekonomide, hayatın ihtiyaçlarının rahatça üretilebileceği, herkes için çok yüksek bir yaşam standardının sağlanabileceği düşünülür.

Fresco, Dünya'daki doğal kaynakların ve enerji kaynaklarının modern teknolojiyle akıllıca kullanılması durumunda tüm insanlar için yeterince bol olduğunu savunur.

Bu görüşü açıklamak için şu örneği verir:

Fresco, Dünya'daki tüm doğal kaynakların sadece seçilmiş azınlığın değil tüm insanlığın ortak mirası olduğunu ve doğal kaynakların piyasa ekonomisi yoluyla azınlığın çıkarına sunulmasının insan türünün varlığı için hem tehlikeli hem de yersiz olduğunu belirtmektedir.

Kar bazlı ekonomik sistem tarafından teknolojinin gelişiminde kasıtlı olarak yaratılan yavaşlamanın, "karlılık"tan kurtarıldığında daha fazla insan için daha çok kaynak bolluğu ve buna bağlı olarak daha fazla ürün sağlayacağı ve kıtlık, yoksulluk, açlığı ortadan kaldıracağı fikrini geliştirdi.² Buna göre yeni keşfedilmiş kaynak bolluğu, insanların bencillik, yozlaşma ve açgözlülüğe olan eğilimini azaltacak ve birbirlerine güvenme eğilimini aşılayacaktır.

Fresqo'nun fikirleri Büyük Buhran yıllarında şekillendi.³ Fresqo dünyadaki, Büyük Buhran dönemine benzer olmakla birlikte onun kadar sert olmayan mevcut ekonomik durumun insanları serbest piyasa ekonomisi ve kapitalizmden uzaklaştırarak paranın yönetimini elinde tutan kurumlara karşı insanların güvenini yıkacağına inanmaktadır.⁴

Jacque Fresco, 1980 yılında kaynak bazlı ekonominin temel alındığı Venüs Projesi'ni hayata geçirmiştir. Florida'da Okeechobee Gölü yakınlarında 85.000 m² alana sahip bir araştırma merkezinde⁵ çalışmalarını sürdüren Fresco, internet üzerinden yayınladığı video ve belgelerle,⁶ çeşitli konferanslarla toplumu geliştirmek ve daha ileri taşımak adına kaynak bazlı ekonomiye geçmenin; yenilenebilir şehirlerin, doğal kaynak yönetiminin ve gelişmiş otomasyonun önemini anlatmaya 2017 yılındaki ölümüne kadar devam etmiştir.